Is foghilones pro Sant’Antoni e Santu Sebastianu in provìntzia de Aristanis – Su 16 e su 17 de ghennàrgiu, in biddas meda de Sardigna afestant a Sant’Antoni cun unu foghilone, una festa antiga chi marcat fintzas su cumentzu de su Carrasegare sardu. E, in provìntzia de Aristanis puru, in logos meda amegant de si preparare pro allùere su fogu in onore de su Santu.
Cumentzende dae Samugheo, in ue sa festa at a cumentzare in crèsia a is chimbe cun is tzelebratziones de su bèsperu a incuru de Don Diego Tendas e, a pustis, a is ses cun su foghilone contivigiadu dae su Comitadu de Sant’Antoni, a pustis de sa beneditzione dae parte de su prèide in pratza de crèsia etotu.
In Samugheo at a èssere s’ocasione pro sa prima essida de is Mamutzones. Is màscheras de su connotu de sa bidda de Mandrolisai ant a furriare a inghìriu de su fogu fintzas a is oto, cando is fideles ant a torrare a crèsia pro su rosàriu cantadu in sardu. Ma sa festa at a sighire: ddoe ant a èssere sa chena, cuncordada dae su Comitadu, e is baddos sardos.
In Neoneli puru ant a allùere su fogu pro Sant’Antoni e inoghe puru at a èssere s’ocasione pro sa prima essida pùblica de is màscheras de su connotu, sos Corriolos, torradas a abbiatzare pagos annos a como. Sa festa, contivigiada dae su Comitadu de voluntàrios de Sant’Antoni, at a cumentzare a is bator cun s’alluidura de su foghilone in pratza de Barigadu e, a pustis, a is chimbe e mesu, cun sa prima essida de is màscheras.
Fintzas in Ilartzi e in Norghiddo sa festa de Sant’Antoni est sentida meda, cun is foghilones allutos dae is pitzocos de sa leva. Pro issos su fogu marcat, comente in su connotu, su tramudu a s’edade de is mannos. Bella meda fintzas sa festa de Abbasanta, in ue sa festa dda cuncordant totu is “Antonis” e is ferrovieris.
In Sabarussa puru est sentidu meda e bastante biatzu su connotu de su foghilone. Si cumentzat a is ses unu cuartu cun sa missa fata in sa crèsia de Santu Pedru e cun sa prufessone cara a pratza de Coa de forru, in ue ant a beneìghere e allùere su fogu. Su Comitadu de voluntàrios de Sant’Antoni de su Fogu, chi si-nde incurat de su cuncordu, at a propònnere fintzas unu cumbidu a totu is presentes, cun malloreddos a sa campidanesa, petza arrustu e una tassa de binu o garnatza bona.
Antoni Nàtziu Garau
Faina fata cun s’agiudu de sa Regione Sardigna – IMPRENTAS 2023-2024 – L.R. 22/2018, art. 22.
